Phát biểu mở đầu cuộc họp, PGS.TS. Vũ Ngọc Anh cho biết, thực hiện Đề án 452 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về Đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng, Bộ Xây dựng đã giao cho Phân viện miền Nam của Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) thực hiện một số nhiệm vụ nghiên cứu về xử lý tro xỉ nhiệt điện, trong đó có nhiệm vụ "Nghiên cứu, sử dụng tro bay nhiệt điện chế tạo vật liệu và giải pháp thi công lớp phủ chống phát tán ô nhiễm và cứng hóa cho các bãi chứa chất thải rắn công nghiệp" được thực hiện từ tháng 7/2017. Trước khi nghiệm thu chính thức, Chủ tịch Hội đồng đã giao cho 2 ủy viên của Hội đồng đi kiểm tra thực địa việc ứng dụng sản phẩm nghiên cứu của Đề tài tại bãi tro xỉ phế thải của Nhà máy Nhiệt điện Duyên Hải 1.

Báo cáo các kết quả nghiên cứu tại cuộc họp, ThS. Lê Văn Quang - Chủ nhiệm đề tài cho biết, để chống phát tán bụi gây ô nhiễm không khí, tại các bãi tro xỉ phế thải của các nhà máy công nghiệp, người ta thường sử dụng các giải pháp che phủ tạm thời hoặc lâu dài, sử dụng các vật liệu phủ như đất, bọt phủ, vải bạt, tấm nhựa… Trong đề tài này, hướng nghiên cứu nhằm chế tạo một loại vật liệu phủ có giá thành rẻ trên cơ sở hỗn hợp của xi măng, tro bay, phụ gia, sợi gia cường và có thể sử dụng đến 95% tro bay nhiệt điện trong thành phần hỗn hợp. Vật liệu phủ có thể được đóng bao trộn sẵn, khi thi công chỉ cần trộn thêm nước thành vữa chảy để phun phủ lên bề mặt các bãi chứa phế thải.

Vật liệu phủ từ xi măng và tro bay nhiệt điện phải đáp ứng các yêu cầu về cường độ, độ linh động của hỗn hợp, thời gian đông kết, độ bền nứt khi khô…Trên cơ sở các yêu cầu đó, và thông qua các thí nghiệm cấp phối, nhóm đề tài đã đề xuất các thành phần cấp phối để chế tạo vật liệu phủ gồm xi măng PCB, tro bay nhiệt điện, phụ gia đóng rắn nhanh, phụ gia siêu dẻo, sợi PVA, phụ gia chống rửa trôi HEMC.

Để thi công vật liệu phủ đáp ứng yêu cầu thì vai trò của các thiết bị phục vụ công tác bơm vữa, phun vữa là rất quan trọng. Qua nghiên cứu tính năng các loại máy bơm vữa hiện nay trên thị trường, nhóm đề tài lựa chọn máy bơm 2 piston do Trung Quốc sản xuất. Đây là loại máy bơm phun áp lực, dùng để gia cố nền móng, sàn, tự động phun mà không cần thiết bị phụ trợ nhờ có 2 piston và xi lanh, tiêu hao điện năng ít và có độ bền cao, hoạt động ổn định; cần kết hợp máy bơm piston với máy nén khí và vòi chuyên dụng để đảm bảo phân tán vữa thành hạt mịn đồng đều khi ra khỏi vòi phun, và tạo thành lớp phủ có độ dày đồng nhất.

Nhóm đề tài cũng đã đề xuất quy trình công nghệ sản xuất vật liệu phủ dạng đóng bao trộn sẵn, kèm theo các tính toán về hiệu quả kinh tế, đồng thời sản xuất vật liệu và ứng dụng thử nghiệm thi công lớp phủ ngăn phát tán bụi và cứng hòa bề mặt tại bãi chứa phế thải tro xỉ của nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 1, tỉnh Trà Vinh.

Phát biểu nhận xét về các kết quả của Đề tài, các chuyên gia phản biện của Hội đồng đánh giá cao nỗ lực của nhóm nghiên cứu trong việc triển khai thực hiện Đề tài đúng tiến độ, các sản phẩm nghiên cứu phù hợp và đẩy đủ theo hợp đồng KHCN đã ký kết với Bộ Xây dựng, kết quả nghiên cứu có tính thực tiễn vì đã chế tạo được một loại vật liệu phủ để ngăn ngừa phát tán bụi cho các bãi chứa phế thải rắn công nghiệp, vật liệu phủ có giá thành rẻ đồng thời tận dụng được tro, xỉ nhiệt điện, công nghệ sản xuất và thi công không phức tạp, tận dụng được nguyên liệu tại chỗ, lớp phủ có độ bền cao..

Bên cạnh đó, các chuyên gia phản biện và các thành viên của Hội đồng cũng đóng góp nhiều ý kiến để nhóm tác giả hoàn thiện báo cáo đề tài.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu TS. Nguyễn Quang Hiệp - Phó Vụ trưởng Vụ VLXD (Bộ Xây dựng) đánh giá đề tài có tính cấp thiết và tính ứng dụng cao trong thực tiễn, sản phẩm của đề tài đáp ứng yêu cầu của đề cương nhiệm vụ đã được phê duyệt. Bên cạnh những kết quả chủ yếu đã đạt được, TS. Nguyễn Quang Hiệp đề nghị nhóm đề tài tiếp thu các ý kiến của các chuyên gia phản biện và các thành viên Hội đồng, chỉnh sửa và hoàn thiện các báo cáo đề tài, đảm bảo sử dụng thống nhất các thuật ngữ kỹ thuật, lược bỏ bớt phần tổng quan về xử lý phế  thải công nghiệp, bổ sung các thông tính mang tính hướng dẫn kỹ thuật, trên cơ sở đó dự thảo Hướng dẫn cấp phối và thi công lớp phủ để Bộ Xây dựng xem xét, ban hành.

Hội đồng KHCN chuyên ngành Bộ Xây dựng đã bỏ phiếu và nhất trí thông qua các kết quả của Đề tài.

Minh Tuấn