Thứ trưởng Nguyễn Đình Toàn phát biểu tại Hội đồng nghiệm thu

Về sự cần thiết thực hiện dự án, ThS.KTS. Đỗ Thanh Tùng, Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia, chủ nhiệm dự án cho biết: Sau thời kỳ đổi mới từ 1986 đến nay, các công trình tôn giáo tín ngưỡng gồm nhiều loại hình (đình, đền, chùa, nhà thờ…) được bảo tồn, trùng tu, tôn tạo và xây dựng mới phát triển mạnh mẽ trên cả nước với nhiều hình thức đầu tư khác nhau, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của người dân. Một số công trình trở thành điểm tham quan hấp dẫn du khách. Tuy nhiên, nhiều công trình tôn giáo sau khi cải tạo, xây mới đã làm sai lệch, mất đi các di tích gốc, các phần xây dựng mới có quy mô không phù hợp, kiến trúc thiếu sự nghiên cứu…Bởi vậy “Điều tra, khảo sát, đánh giá thực trạng công tác xây mới các công trình tôn giáo tín ngưỡng ở Việt Nam” là cần thiết, có ý nghĩa khoa học và giá trị thực tiễn.

Báo cáo tổng hợp kết quả dự án gồm 3 chương. Chương 1 đề cập tới vai trò, đặc điểm và thực trạng các công trình tôn giáo tín ngưỡng xây mới ở Việt Nam, trong đó phân tích rõ nguyên nhân của tình trạng xây dựng mới các công trình tôn giáo tín ngưỡng (thống kê việc gia tăng lễ hội và các lý do dẫn tới việc phát triển xây dựng tràn lan các công trình tôn giáo tín ngưỡng ở cả 3 miền); xác định tiêu chí lựa chọn khảo sát theo vùng miền, địa hình, các thể loại và đối tượng khảo sát; phân loại các công trình tôn giáo tín ngưỡng theo nhóm công trình, chức năng (thể loại), theo quy mô, địa điểm; phân tích nguyên nhân và những vấn đề cần lưu ý trong công tác quản lý xây dựng. Chương 2 dành cho việc đánh giá công tác quản lý, đầu tư và khai thác sử dụng các công trình tôn giáo tín ngưỡng xây mới, gồm: đánh giá công tác quản lý và đầu tư xây dựng; đánh giá công tác quản lý quy hoạch kiến trúc; đánh giá hiệu quả sử dụng công trình. Chương 3 là các đánh giá về kiến trúc công trình tôn giáo tín ngưỡng xây dựng mới, với việc phân tích các công trình tiêu biểu thuộc loại chùa, đền, miếu, nhà thờ, nhà thờ họ.

Nhận xét về kết quả nhiệm vụ, hai ủy viên phản biện là GS.TS.KTS. Doãn Minh Khôi (Viện Quy hoạch và Kiến trúc đô thị - Trường Đại học Xây dựng) và TS.KTS. Nguyễn Vũ Phương (Trường Đại học Xây dựng miền Trung) cùng các thành viên Hội đồng đánh giá: Về cơ bản, nội dung nghiên cứu đã đáp ứng các nhiệm vụ đề ra, phù hợp với mục tiêu và đề cương được phê duyệt. Bên cạnh đó, Hội đồng cũng đưa ra nhiều ý kiến đóng góp cả về nội dung và hình thức trình bày báo cáo tổng kết nhằm nâng cao chất lượng của dự án. Trong đó, các góp ý của Hội đồng nhấn mạnh phần đánh giá về công tác quản lý, đầu tư và khai thác sử dụng các công trình tôn giáo tín ngưỡng xây mới cần nêu bật các ưu khuyết điểm trong công tác xây dựng mới các loại hình công trình này, chủ yếu ở việc xác định quy mô xây dựng, sự ảnh hưởng tới cảnh quan thiên nhiên, kiểu cách xu hướng kiến trúc xa lạ với truyền thống…

Toàn cảnh họp Hội đồng nghiệm thu

Kết luận  Hội đồng, Thứ trưởng Nguyễn Đình Toàn nhận xét, báo cáo tổng hợp dự án “Điều tra, khảo sát, đánh giá thực trạng công tác xây mới các công trình tôn giáo tín ngưỡng ở Việt Nam” bên cạnh những kết quả nghiên cứu, khảo sát đạt được vẫn còn những hạn chế cần tiếp tục bổ sung, chỉnh sửa. Theo đó, nhóm dự án cần bao quát hơn vấn đề nghiên cứu, tập trung vào 4 nội dung phải đánh giá (về kiến trúc cảnh quan tổng mặt bằng không gian; về kiến trúc công trình; về kết cấu vật liệu sử dụng cho các công trình xây mới; về tính pháp lý của các công trình tôn giáo tín ngưỡng xây mới). Dự án nên mạnh dạn đề xuất những mẫu kiến trúc mới trên cơ sở nhu cầu tâm linh của người dân và sự thay đổi về vật liệu, công nghệ xây dựng mới…

Thứ trưởng Nguyễn Đình Toàn đề nghị Viện Kiến trúc Quốc gia biên tập báo cáo tổng kết ngắn gọn hơn, đồng thời chỉnh sửa một số nội dung theo ý kiến đóng góp của Hội đồng.

Dự án “Điều tra, khảo sát, đánh giá thực trạng công tác xây mới các công trình tôn giáo tín ngưỡng ở Việt Nam” đã được Hội đồng nghiệm thu thông qua, với kết quả đạt loại Khá.

Ninh Hoàng Hạnh